Evropska nedelja prevencije raka grlića materice

Rak grlića materice je prepoznat kao ozbiljan javnozdravstveni izazov u Srbiji. Ministarstvo zdravlja je zato krajem 2012. godine uvelo organizovani skrining raka grlića materice.

Prema podacima Registra za rak Instituta za javno zdravlje Srbije „Dr Milan Jovanović Batut”, u proseku se u Srbiji svake godine registruje 1163 novoobolele žene od karcinoma grlića materice. Prosečna standardizovana stopa incidencije (*standardna populacija Evrope) od cervikalnog karcinoma iznosi 26,5 na 100.000 žena. Od karcinoma grlića materice svake godine umre u proseku 459 žena i prosečna standardizovana stopa mortaliteta (*standardna populacija Evrope) iznosi 9,2 na 100.000 žena svih uzrasta.

Karcinom grlića se češće javlja u uzrastu posle 35. godine, ali najviše uzrasno-specifične stope obolevanja su u proseku registrovane u uzrastu od 50. do 59. godine. U slučaju umiranja registrovane stope mortaliteta proporcionalno rastu počev od 45. godine i najviše su u uzrastu od 70 do 75 i više godina.

Rak grlića materice je tokom 2022. godine bio četvrti po učestalosti maligni tumor u obolevanju i šesti po učestalosti u umiranju među našim ženama. Dijagnoza raka grlića materice je postavljena iste godine kod 1060 žena i standardizovana stopa incidencije (*standardna populacija Evrope) je iznosila 24,7 na 100.000 žena. Tokom iste godine, 404 žene su u Srbiji umrle od ove vrste raka i standardizovana stopa mortaliteta (*standardna populacija Evrope) je iznosila 8,0 na 100.000 žena.

Kada govorimo o obolevanju, najviše standardizovane stope incidencije od raka grlića materice u 2022. godini, u odnosu na prosečnu stopu incidencije od ove maligne lokalizacije u Republici Srbiji, registrovane su u Topličkoj, Borskoj, Zapadnobačkoj i Severnobanatskoj oblasti, a najniže u Pomoravskoj, Pčinjskoj, Južnobačkoj i Raškoj oblasti.

U slučaju letalnih ishoda, više standardizovane stope mortaliteta od prosečne u Republici Srbiji su registrovane u Topličkoj, Kolubarskoj, Zaječarskoj i Braničevskoj oblasti, a najniže u Pirotskoj, Zlatiborskoj, Severnobačkoj oblasti i Gradu Beogradu.

Na osnovu registrovanih stopa obolevanja i umiranja, kao i na osnovu najnovijih procena Evropskog informacionog sistema (ECIS) za 2022. godinu, Srbija se i dalje nalazi u grupi zemalja sa visokim stopama obolevanja i umiranja u Evropi.

Prema podacima Međunarodne agencije za istraživanje raka za 2022. godinu, kada je reč o obolevanju od raka grlića materice, Srbija se, posle Rumunije, Rusije, Letonije, Bugarske, Ukrajine, Moldavije i Litvanije, nalazi na osmom mestu u Evropi. Po umiranju od raka grlića materice naša zemlja se nalazi na sedmom mestu u Evropi, posle žena u Rumuniji, Moldaviji, Ukrajini, Litvaniji, Rusiji i Crnoj Gori.